In dit Sterrendal
Waar ze nog één keer willen schreeuwen
Iets betekenen op het schaduwfeest
En het ooit weer leeg en stil zal wezen
Alsof er nooit iets is geweest
In dit Sterrendal, in dit diepe Sterrendal

 

De mens, de geest en de hokjes. Heel ons denken is erop ingericht. Om de diversiteit het hoofd te bieden verschaft de hokjesgeest een veilig gevoel van overzichtelijkheid. Hij deugt, zij niet, hij vindt te veel, zij heeft een fout accent, hij bestelt iets te nadrukkelijk Belgisch speciaalbier, zij ruikt typisch en hij daar neemt zichzelf te serieus.

Ook ik doe eraan mee. Uiteraard.

Ik baseer mijn voorkeuren vaak op topografische gronden. Te gemakkelijk, te dom ook. Zo leefde ik tijdens de laatste Olympische Winterspelen in Bejing overdreven heftig mee met de Franse tweemansbob van Romain Heinrich en Dorian Hauterville. Ze werden twaalfde. Ik heb helemaal niets met bobsleeën, maar ze kwamen uit Frankrijk en dus verdienden zij mijn support.

Ook vergelijk ik graag.

In de muziek is het niet anders. Er móet een referentiekader zijn. Een beproefde methodiek. Honderden keren werd de nieuwe Bruce Springsteen aangekondigd die op zijn beurt de zoveelste nieuwe Bob Dylan was.

Pas echt interessant wordt het als artiesten bewust of onbewust aan kruisbestuiving doen. Zo werd dezelfde Bruce Springsteen de liefdesbaby genoemd van James Brown, Roy Orbison, Chuck Berry, John Fogerty, Elvis Presley en uiteraard Bob Dylan. Op zijn beurt is Bob Dylan het fruitsapje als je de vruchten Hank Williams, Woody Guthrie, John Lee Hooker en Pete Seeger in de blender pleurt.

Evenzo kon er jarenlang geen recensie voorbij komen over onze nationale troubadour Alex Roeka of je kwam de namen van Jacques Brel, Leonard Cohen of Bob Dylan tegen.

Welnu, de grootste artiesten ontworstelen zich op een gegeven moment aan de blauwdruk die de goegemeente hen heeft opgedrukt. Zo is Bruce Springsteen al een tijdje gewoon Bruce Springsteen en mag Bob Dylan zich al decennia lang Bob Dylan noemen.

Hoe anders is het Alex Roeka vergaan.

Te pas en te onpas moet hij weer in de laatjes van Brel, Cohen en Dylan worden gestopt, maar genoeg is genoeg. Even voor alle duidelijkheid: ik roep mijzelf hierbij tot de orde omdat ik mij vorige week nog schuldig maakte aan de zoveelste vergelijking toen ik met Alex appte over zijn nieuwe album.

Lul, dacht ik, daar ga je weer. Alex verdient (want ís) zoveel beter dan een platte vergelijking met zijn even hevig zwetende Belgische evenbeeld of met zijn wijlen Canadese voorganger die de lat na You Want It Darker wel heel laag legde (letterlijk qua laagte dan), dan wel met zijn Amerikaanse evenknie die met zijn Murder Most Foul van 16:56 min. een record dacht te hebben gebroken. Ha!

Met zijn nieuwe album Nieuwe Dromen is de tijd rijp dat Alex Roeka voorgoed uit de schaduw van zijn vermeende drie tweelingbroers treedt.

Het is Alex’ twaalfde album (laat u zich niet beetnemen door zijn website waarop elf albums staan, maar waarvan Al Het Waaien Van De Wereld een dichtbundel is, maakt dus tien, maar waarop merkwaardig genoeg het album Voort! dan weer niet opstaat, maakt dus feitelijk toch twaalf) en Nieuwe Dromen zou qua coherentie zomaar eens zijn beste album kunnen zijn, al liggen Voort! (2015) en Gegroefd (2012) als wilde zwerfkatten op de loer.

Trouwens, eventjes tussendoor, hebben we dat ook gelijk gehad, maar waarom moeten albums, liedjes, artiesten überhaupt gerangschikt worden? Waarom is het ene album beter, minder, dieper, ruimer dan het vorige of het volgende? Waarom volgt de kunst de sport hierin? Begon alle ellende niet met The Voice? Stoelen omdraaien en vervolgens afbranden of opzichtig loven.
Die continue drang van beter dan… kan de mens wel omgaan met de vergelijkende trap? En nu we het er toch over hebben, waarom is Alex níet vertegenwoordigd in de Top2000? Niet eens in de shortlist van 10.000 liedjes. Wat zegt dat over Alex? Wat zegt dat over mij? Wat zegt dat over de Staat der Nederlanden?

Alex’ album Nieuwe Dromen verdient het niet om vergeleken te worden mét. Niet met zijn voorgaande albums, niet met zijn voorgangers, niet zijn geloofsgenoten, niet met zijn inspiratiebronnen, noch met zichzelf.

Met Nieuwe Dromen is Alex Roeka de nieuwe Alex Roeka.

In eerste aanleg ontkom ook ik niet aan het vergelijkingsmonster, ik geef het toe. Het klinkt misschien vreemd, maar in Dora’s lied hoorde ik al meteen de stem van Ray Charles of Willy Deville doorklinken. Alex heeft zeker niet zo’n goddelijke strot, laten we onze plaats kennen en de eerlijkheid eerbiedigen, maar de melodielijn leent zich ervoor, luister zelf maar.
En ik geef toe dat ik in eerste instantie bang was dat De Blauwe Golf gesponsord was door Volkswagen, maar anders dan zijn helden van de Stones zal Alex niet zwichten voor het Grote Geld dat ook Mick en Keith uiteindelijk op de knieën kreeg, hoezeer zij ook het tegendeel proberen te bewijzen met hun quasionafhankelijke Rock & Roll imago, over verdacht haar gesproken. (In een nachtmerrie zag ik Alex bij Theater Walhalla aankomen in een Blauwe Golf om halverwege zijn optreden een moment voor zijn sponsor in te lassen: “dames en heren, scan de QR code van uw kaartje nú in en één van u is de gelukkige winnaar van een Blauwe Golf!”).
En natuurlijk hoort iedereen de tongkus van Honky Tonk Women (5-snarige open-G stemming en uw linkerhand kan wat voor zichzelf gaan doen) in het intro van Ik Rommel Maar Wat In Het Rond, en ja… iedereen met een beetje dieper muziekverstand zal de gitaar van Robbie Robbertson in Tears of Rage hebben herkend in het huilerige intro van Maak me Wakker.

Het zal allemaal wel.

Feit is dat ik een tijdje dacht dat Nieuwe Dromen een op zichzelf staand kunstwerk was… dat dácht ik toen ik songs als Het Laatste Uur, Hemel en Hel en Kinderen van Toen hoorde. Maar pas bij Als De Afgrond Opengaat viel het kwartje… dit kan wel eens méér dan een kunstwerk zijn. Niemand in de lage landen kan zo vuil, cynisch, kwaad en verbolgen woorden als hel, del, zak, kak, kakkerlak, lulkoek, vuilnisbak als zijn strot doen rochelen als Alex Roeka, al had Als De Afgrond Opengaat voor mijn gevoel net één tandje sneller in tempo gemogen en vraag ik mij af of ooit is overwogen om de steelguitar in te ruilen voor een slidegitaar à la Dickey Betts? De mondharmonica verhult deze gemiste kans – het vervolmaakt Alex’ eeuwige aanklacht tegen de hypocrisie. Roep “marketing”, “economie” of “commercie” naar Alex en de hond van Pavlov doet de rest.

Nieuwe Dromen is geen kunstwerk, daarmee zou ik het album feitelijk tekort doen. Ook al rommelt de heer Roeka naar eigen zeggen maar wat in het rond (ja kus mijn reet, als je ooit gaat hemelen zal ik op je rouwkaart hij relativeerde maar wat in het rond schrijven), maar het dik vijftig (!) minuten tellende In Dit Sterrendal, zijnde CD 2 van dit dubbelalbum, maakte van Nieuwe Dromen een waar meesterwerk.

Ik mag mijzelf gelukkig prijzen dat ik al dik tien jaar een persoonlijke band met Alex onderhoud die waarschijnlijk niet meteen zal voldoen aan de wetten die de maatschappij toekent aan vriendschap (bezoek elkaars verjaardagen, bel regelmatig op hoe het met de ander gaat en wat je van het weer vindt), maar ik meen hem inmiddels goed genoeg te kennen om te beweren dat hetzelfde In Dit Sterrendal tien jaar geleden In Dit Tranendal had geheten… zelfs met de letterlijke tekst van de huidige 37 coupletten.
Een lied van 50 minuten en 48 seconden opnemen moet sowieso aan het brein van een krankzinnige zijn ontsproten, totdat je je laat meenemen in de nostalgische reis van Alex die uiteindelijk evengoed jouw reis kan zijn. Ieder couplet leidt met speels gemak het volgende in. Het is de vanzelfsprekendheid die het talent van de ware artiest verraadt.

De hoogste kunst tovert verbazing in vanzelfsprekende logica en maakt het ongewone doodgewoon. Staar maar eens een tijdje naar een kunstwerk van Magritte, Dali, Picasso of Brauner. Kunst is tegen de richting gaan zonder dat je het zelf doorhebt. Kunst handelt nooit met voorbedachten rade of dacht u heus dat Lou Reed Perfect Day had geschreven om u een fijn gevoel te geven? Kunst is de steen in de vijver gooien zonder je druk te maken om de gevolgen. Kunst is de hamer op het horloge. Pure kunst kent geen agenda, laat staan een dubbele. Kunst, alleen kunst, is de ultieme booster tegen de waan van de dag (doktersrecept in donkere dagen: draai Lach In Lege Dagen driemaal daags). Ware kunst is pretentieloos, is nooit berekenend, heeft geen voorkennis en verlegt de horizon.

Alex noemt het leven niet langer een Tranendal – na alle levensklappen van de zweep heeft zijn hoofd ruimte gemaakt voor het Sterrendal. Dat is geen play of words, geen toeval, geen rijmelarij uit de losse pols van iemand door maar wat in het rond rommelt. Mijn lul.

Het Sterrendal is de vergrotende, zelfs de verheffende trap van het Tranendal, ook al wordt in de kern hetzelfde bedoeld. Als Alex alle 37 stations van ons Tranendal zingend passeert met al zijn euforische momenten en gruwelijke dieptepunten, biedt hij onbedoeld troost. Onbewust, want taaie Alex is geen pleaser. Hij is eerder een loopse hond die na een aai en een stuk bot het liefst grommend afscheid van je neemt om in de vergetelheid op te gaan. Hij is geen allemansvriend en tegelijk een van de aardigste mensen die ik ken. Zijn bescheidenheid over zijn talent speelt handje druk met zijn koppigheid. Wedstrijd onbeslist.

Alex, ik heb besloten niet te wachten tot het uur u. Je kunt nu mijn woorden in levenden lijve lezen: ik mag je graag. Het was een hel om dit artikel te schrijven, omdat je met Nieuwe Dromen de lat hoog hebt gelegd. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor ons, je bewonderaars. En op hetzelfde moment weet ik dat je bewondering om jou verafschuwt, terwijl jij jezelf weldegelijk bezondigt aan bewieroking (je weet wel, als je een appje stuurt of ik die-en-die van meestal Bob Dylan al ken, vaak is het antwoord ja, maar ik wil het feestje van de door jou veronderstelde primeur nooit verpesten). Je weet dus dondersgoed hoe fijn het voelt om iemand te bewonderen. Ik weet dat deze veer in je bips niet prettig aanvoelt. Want een veer kietelt en kietelen is niet fijn. Het maakt je ongemakkelijk. Dan liever de pijn.

Ik mag je graag vanwege je geflirt met de koppigheid, de moed, de dwarsheid, de slimheid, de altijd aanwezige interesse en vanwege je stugheid als we een stuk fietsen en jij me smeekt om windje-tegen en viadukkie-op niet zachter maar juist harder te fietsen, omdat je de zure pijn in je dijen nu eenmaal aanbidt. Net als ik. Geluk is immers gelul, zoals je zelf beweert.

Ja. Onze vriendschap is gebaseerd op fietspijn.

Als compensatie van dit lofdicht zou ik je daarom graag willen uitnodigen om dit jaar weer eens een rondje te gaan fietsen samen. In de lente. Ik zal je pijn doen, je zal me vervloeken, dat beloof ik je.

In mijn Tranendal, jouw Sterrendal.

 

***

 

Het album Nieuwe Dromen (2022) is hier te bestellen. Het is een must have, bevat twee CD’s en een tekstboek die Spotify of andere streamingdiensten niet kent.

Dit is de speellijst van Alex dit jaar – ga hem zien!

Het album Nieuwe Dromen is hier te beluisteren:

 

Een selectie van eerdere posts met/over Alex Roeka:

Onnederlands Goed

Gegroefder dan Ooit

Elfde van de Elfde

Fan in Oene

Me, Myself & Alex – deel 1 Help Me, Ik Ben Echt

Me, Myself & Alex – deel 2 De Aap Met De Zeven Lullen

Bob Dylan – deel 1 De Pre-Bob

Bob Dylan – deel 2 De After-Bob

De Onbekende Renner

De Muur

 

 

 

 

-