‘Wat ben je aan het doen?’

‘Cardio.’

‘Waarom?’

‘Om af te vallen. Kilootjes kwijt.’

‘Heeft geen zin als je het zo doet. Cardio moet je minimaal twee uur doen. Achter m’kaar.’

Natuurlijk spreek je een autoriteit op het gebied van fitness niet tegen en al helemaal niet als de autoriteit in kwestie in 1974 in de speelfilm Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou heeft geacteerd, voor Kung Fu fanaten beter bekend als Chinese Kung Fu Against Godfather. De rol van die Godfather was toebedeeld aan Jan-Willem Stoker, grondlegger én Godfather van Stoker Health & Reha.

 

Het avontuur van Jan-Willem Stoker begon een goede vijftig jaar geleden in hartje Rotterdam, vertelt zijn zoon en mijn leeftijdsgenoot Willem-Jan Stoker:

‘De zaak van mijn vader aan de Westewagenstraat was echt een begrip. Hij opende in 1971 zijn winkeltje met een groot bord buiten: STOKER FITNESSCLUB. De omwonenden schrokken zich een hoedje. Die hadden nog nooit van fitness gehoord. Die lazen alleen club en dachten meteen aan rode lampies hahaha…’

Het bruggetje naar de kortstondige filmcarrière van vader Jan-Willem is daarmee onbedoeld gemaakt. Als monopolist op het gebied van de oosterse vechtsporten kwam de rol van Godfather in Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou Jan-Willem Stoker toe. Daarenboven moet een beetje Godfather het hebben van uitstraling en natuurlijk gezag. Toen de 77 jarige Jan-Willem 46 jaar later zijn afkeurende blik richtte op mijn zwetende ik, hopeloos in de weer met de roeitrainer, wist ik onmiddellijk mijn plaats in de klas: namelijk achterin en mondje dicht.

Anders gezegd: aan natuurlijk gezag nog altijd geen gebrek bij Pa Stoker.

 

‘Zo mid jaren zestig bedreef mijn vader tal van oosterse vechtsporten. Judo, karate en later werd hij in taekwondo zelfs Nederlands Kampioen. Die sporten kenden een enorme groei in die tijd en om dit nog meer te promoten trok mijn vader in Amerika en Canada langs alle grote steden om er demonstratiegevechten te geven. Hij heeft er al met al acht weken gezeten.’

Het blijft niet bij de demo’s die Rotterdammer Jan-Willem Stoker, geboren 23 mei 1943, ten beste geeft. Voor het eerst in zijn leven komt hij in Amerika in een gym vol krachtapparatuur terecht. ’s Avonds in zijn hotelkamer begint hij te denken… te malen… een sportschool als krachthonk… lesgeven in vechtsporten in combinatie met krachttrainingen…

‘Hij belde de Amerikaanse leverancier van die toestellen en kocht meteen een container vol van dat spul. Typisch mijn pa. Hij was daarmee de eerste in Rotterdam en misschien in Nederland. Weet ik niet. Maar om maar aan te geven, het was redelijk uniek wat ie toen deed.’

Willem-Jan glimlacht trots als hij over de beginjaren van Stoker Fitness spreekt. Hij heeft precies dezelfde trekken als zijn vader om zijn gelaat. Stef Bos moet ergens rond de Westewagenstraat op de loer hebben gelegen toen hij Papa schreef.

 

‘Hij kocht het van zijn laatste spaarcenten en dacht zo: als judo- en karateleraar kan ik een paar uurtjes na school- en werktijd mijn boterham verdienen, maar door de combinatie met krachtapparatuur veranderde het businessmodel: je kunt eigenlijk de hele dag open zijn en dus de hele dag door omzet draaien.’

Met de container geïmporteerde Amerikaanse toestellen introduceert Stoker en passant het begrip fitness in Nederland. Achteraf is het gat in de markt gemakkelijk recht te praten en dicht te lullen, maar je moet toch een ziener zijn om het gat tijdig, dat wil zeggen vooraf, te zien. Willem-Jan daarover:

‘Dat pandje aan de Westewagenstraat lag natuurlijk qua ligging perfect. Mensen moesten wennen aan het concept. Niet alleen was het begrip Fitness an sich nieuw, het was ook het feit dat mensen er de hele dag door terecht konden. Zijn oude judomaten kregen er lucht van en begonnen mijn vader vragen te stellen waar hij die toestellen vandaan haalde. Zo begon zijn handeltje in die krachtapparatuur. De fitnesssportscholen schoten begin jaren zeventig als paddenstoelen uit de grond.’

Foto in de toenmalige dojo van Stoker Sr. gevestigd aan de Jacob Catsstraat in Rotterdam-Noord

 

Willem-Stoker Jan, geboren 24 juli 1969, is vier jaar jong als zijn vader in 1974 de rol van Godfather accepteert voor Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou. Op 23 juli 1973 komt de beoogde hoofdrolspeler Bruce Lee om het leven waardoor Jan-Willem Stoker alias de Godfather in de film niet in gevecht komt met wereldster Lee maar met ene Kam Tong, de plaatsvervanger van Bruce Lee.

In de tweede helft van de jaren zeventig is de naam Stoker een begrip in fitnessland Nederland: voornamelijk in de regio Rotterdam-Rijnmond prijkt de naam Stoker op minimaal 15 fitnesscentra. Een volwaardige sportschool kostte die dagen tussen de 75 en 100 duizend gulden (tussen de 34 en 45 duizend euro), afhankelijk van de grootte en de ligging van het pand.

‘In 1980 kwam Reagan aan de macht. Toen kreeg die dollar me toch een douw. Die toestellen kostten van de een op de andere dag een godsvermogen. Dat was het eerste dipje dat mijn vader moest zien te overkomen. Gelukt hoor allemaal, kijk maar eens om je heen. Kom, maken we een rondje.’

Op het moment dat ik mijn schrijfblok en pen pak, steekt het hoofd van voetbalcommentator Emiel Schelvis door de deur.

‘Ik kom een bakkie doen, komt het uit?’

‘Gezellig Emilio, altijd goed!’

Emiel sluit de deur en laat ons achter.

‘Zo’n fijne gozer’, spreekt Willem-Jan, ‘traint hier al een jaar of dertig denk ik. Komt nu effe langs voor een bakkie. Normaliter traint hij hier met zijn broertje Charles… die is verstandelijk beperkt, maar voelt zich hier thuis. Ook al jaren lang. Mooi hè zoiets?’

We maken een ronde door zijn verlaten sportschool. Een lied van Phil Collins klinkt door de speakers. Daar moet aan gewerkt worden, dat vindt Willem-Jan trouwens zelf ook. Sinds ik hier train, dat begon zo’n beetje in augustus 2019, volgen we elkaar op Facebook.

‘’t Is dat mijn vrouw niets heeft met Bruce. Maar ik wel. Ik draai jouw Spotifylijssie, zoals jouw Top2000, heel graag thuis. Ik hou ervan. Nebraska draaide ik al sinds ie uitkwam in ’82. En Radiohead. Te gek. Muziek met een randje. Waar het leven in zit. Liedjes die ergens over mógen gaan. Mooi vind ik dat.’

 

 

 

Het zal ongetwijfeld klanten kosten als Willem Nebraska van Springsteen of No Surprises van Radiohead zou draaien, maar stél je toch eens voor. Nochtans komt de troosteloze sfeer van zowel Nebraska als van No Surprises het dichtst in de buurt van een lege fitnessschool.

Bij gebrek aan klandizie zijn de crosstrainers, loopbanden, roeitrainers en halterbanken stille getuigen worden van een drama die geen dader kent. Covid-19 houdt de wereld in zijn macht.

Corona is een crime passionel van Moeder Natuur, zonder alibi noch verzachtende omstandigheden.

De angst om een medemens aan te raken mondde uit in een gebod dat op zijn beurt resulteerde in doodstille straten, verlaten pleinen, lege terrassen, desolate cafés, echoënde restaurants, troosteloze kantines en ontheemde sportverenigingen. Het was Moeder Natuur, de enige kracht waarin zowel God als de Duivel hun meerdere moeten erkennen, die eigenhandig ingreep. Tot hier en niet verder. Als regisseur tekende dezelfde Moeder Natuur voor dit filmscript, als decor koos zij de wereld. Het is een scenario waar filmregisseur Li Tso-Nan van Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou natte dromen van zou hebben gekregen.

Maar de verlatenheid noch de ontreddering heeft grip op het gemoed van Willem-Jan Stoker:

‘Heeft geen enkele zin. Ik zet wel mijn vraagtekens bij dit beleid to say the very least, maar klagen heeft geen zin. Uiteindelijk hebben we er allemaal mee te maken. Mijn zoon vraagt me vaak wat ik iedere dag hier te zoeken heb, maar ik heb behoefte aan regelmaat. Zeven uur op, lekker naar de sportschool, technisch onderhoud, alles tot in de puntjes schoonhouden, af en toe een personal training geven… wij willen zó graag weer beginnen joh…’

 

De sport zit bij Willem-Jan in het bloed, met de groetjes van de afdeling Paplepel. In de jaren tachtig trekt hij er ieder weekend met zijn vader op uit om alle Stoker-sportscholen af te gaan. Hij raakt vereenzelvigd met de geur van de inspanning die bestaat uit een mix van massageolie, zweet en goede wil.

‘Ik heb gevoetbald…’tuurlijk. Maar ook judo, kickboksen, karate, atletiek, zwemmen, taekwondo. Van 1988 tot 1992 volgde ik de HALO, de opleiding tot sportleraar, in Den Haag. Ik leerde vooral bewegingsleer, noem het de mechanica van het menselijk lichaam. Toen liepen de eerste twee jaar nog synchroon aan de opleiding fysiotherapie. Daar pluk ik nu nog de vruchten van.’

‘En de meiden Willem? Stappen? Peukie? Biertje? Hoe zit dat?’

‘Je weet ik drink niet, ik rook niet. Nooit gedaan. Ook toen niet.’

Ik weet het inderdaad. Op zaterdag 19 oktober 2019 zou onze gemeenschappelijke vriend Ron Mets zijn 60e verjaardag vieren. Ron traint bij Stoker, ik fiets met hem. Het kan alleen uit het geniale brein van een compleet onconventionele rebel komen om die gelegenheid aan te grijpen om je vriendin die je al 40 kent meteen ten huwelijk te vragen (lees het verhaal Gewoon Gers).

Op zaterdag 19 oktober 2019 deed ik serieus mijn best om professioneel dronken te worden. Terwijl ik de ankers van mijn bootje matigheid losliet (sowieso tot zinken gedoemd, mijn hardnekkige behoefte aan alcohol is periodiek en chronisch), raakte ik in gesprek met een montere en broodje-nuchtere Willem-Jan Stoker die ik in avondkleding aanvankelijk niet herkende. Hij had overigens niets aan natuurlijk gezag ingeboet. Terwijl de feestband een loeiharde maar loepzuivere versie van Ce-le-bra-tion van Kool & The Gang ten beste gaf, besefte ik dat ik in de ogen staarde van de zoon van de Godfather van de fitness… de man die in ’74 Bruce Lee op zijn flikker had moeten geven in Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou.

‘In 1992 begon ik mijn eigen studio op alweer een toplocatie… waar nu de Markthal staat. Mijn vader had de huur alweer geregeld, zonder overleg, zonder iets te vragen hahaha. Robin Bravenboer begon toen de Baja Beach Club. Dat was praktisch om de hoek bij mij. Daar kwam veel internationaal volk op af. Vooral Amerikanen die graag trainden in een gym. En die trokken weer veel dames aan. En die trokken weer Nederlandse gasten aan. Kortom: top.’

Heel hip en trendy Rotterdam trekt naar de Baja Beach Club en daarmee ook naar Stoker. Alles draait om het Zien en Gezien Worden concept. Niets mis mee, alleen kort van duur.

‘Het verloop is heel snel. Zo is iets een trend en zó is het al weer uit. Mensen raken snel verveeld, willen wat anders, geen idee. Wij gingen op zoek naar een andere doelgroep… we wilden meer van de laat-ik-zeggen vrijblijvendheid af. Iets meer structurele klandizie. Op de Karel Doormanstraat kwam een pand van 700 vierkante meter beschikbaar. Dat noemden we de Stoker Health Club. Het concept was eigenlijk simpel: we boden een uitgekiend programma aan van drie kwartier, niet te lang, met veel cardio en fitness. Inclusief een ontbijtje in de ochtend. Koffie, vruchtensap, dat werk. Op een gegeven moment komt een kopstuk van Unilever bij ons trainen. Hij was heel enthousiast en zag schitterende kansen voor het personeel van Unilever… vooral in de preventiesfeer natuurlijk. Binnen de kortste tijd begroetten wij niet alleen medewerkers en directie van Unilever als klant, maar ook die van ING en Nationale Nederlanden. Bizar gewoon. Sporten bij de Stoker Health Club werd zelfs opgenomen als secundaire arbeidsvoorwaarde. Business was booming.’

Willem Jan: ‘Wilfried heeft bij ons gerevalideerd na een blessure.’

 

Het succes van Stoker gaat gepaard met de wil van de moderne mens om bewuster, meer verantwoord en dus gezonder te leven. Daar is Willem-Jan eerlijk in, maar hij komt er niet mee  weg. Op slechts mazzel kan geen enkele ondernemer koersvaren. Alle hij’s en zij’s die achteraf een trend weten te analyseren komen we iedere avond in de talkshows op TV tegen, maar vreemd genoeg is er zelden plaats voor zieners, denkers, durvers en doeners. Geen voorspellende luchtfietsers die je als een malle over hete kolen laten banjeren en luidkeels TSJAKKA laten roepen om na afloop met een kopje thee oeverloos te lullen over wat is geweest, maar ik bedoel ongewoon gewone ondernemers… pientere mensen als Jan-Willen en Willem-Jan Stoker dus.

Een prachtig voorbeeld in deze is het avontuur dat Stoker in 2002 aanging in het prestigieuze Akragon gebouw, vlakbij het Hofplein. Het gebouw viel in de handen van een Amsterdamse vastgoedmakelaar die voor het bestemmingsplan (sport, beweging, lifestyle) vrijwel automatisch bij Stoker uitkwam. De inkt van een ambitieus businessplan was nog niet droog of Engelse investeerders kochten alles op.

‘Ik reisde toen veel naar de UK voor overleg. Maar goed die mensen begrepen de Nederlandse cultuur gewoon niet. De UK kent nog altijd een sterke hiërarchie. In Nederland is dat natuurlijk veel meer genivelleerd. Dat wilden die Britten maar niet begrijpen. Ik wil maar zeggen, wij bij Stoker zijn 180 graden anders. We weten wie onze klanten zijn, hoe ze behandeld willen worden, en dat weten zij op hun beurt ook van ons.’

De mee-plooiende mens is de mens op zijn of haar best. Plooien wordt te vaak ten onrechte gezien als een knieval, als een capitulatie, als zwichten, als meewaaien met de wind. Maar niets is minder waar. Stoker houdt ogen en oren 24/7 open en blijft alert. Ze schikken zich naar de behoefte van de klant, maar niet tegen elke prijs. De identiteit zit in het DNA van vader en zoon Stoker en zit gebrandmerkt in hun karakteristieke hoofden die ik zou willen omschrijven als het gezicht waarmee je op het strand van Hoek van Holland de striemende tegenwind uitlacht.

‘Tegenwind hebben we zeker gekend. De kredietcrisis van 2008 heeft ons keihard geraakt ja. We hadden het hele zooitje in het Akragon intussen verkocht en verhuisden naar dit pandje hier aan de Prinsenlaan waar we dus n…’

‘Ho ho ho Willem-Jan dat gaat te snel… hóe kwamen jullie hier terecht?’

‘Mijn vader zit op een goede avond TV Rijnmond te kijken. Komt er een item voorbij over het Thorbecke Scholengemeenschap, een nieuw project op de hoek van de Prinsenlaan en de Prins Alexanderlaan waarin sport en onderwijs zou worden gecombineerd. In de belendende panden moest een sportschool komen, een fysiotherapeut, en noem maar op. Nou de presentator had het item nog niet afgekondigd of mijn pa hing al aan de bel met initiatiefnemer Bart Bisdom die hij nog uit het verleden kende. Nou… één en één was dus meteen twee!’

Stoker doet grondig buurtonderzoek, inventariseert de woonwijken Alexanderpolder, Prinsenland, Ommoord, Oosterflank en een stukkie Capelle. De focus moet vooral komen te liggen op ouderen en op tweeverdieners en dus wordt de sportschool daarop ingericht. Stoker noemt het beleid het Home Away From Home­ en neem dit gerust letterlijk. Zo voelt sporten bij Stoker.

Stoker Sr. , niet alleen boegbeeld van Stoker Fitness!

 

‘Voorbeeld. Toen ik net was begonnen was ik helemaal gedrild door mijn sportleraar. Hij had me wild enthousiast gemaakt over lactaten, anaerobe en aerobe drempels, maximale hartslagen en meer van dat soort gekkigheid. Had ik één op één toegepast op een groep huisvrouwen die bij mij kwam trainen. Die konden na twee lessen niet meer op of om van de spierpijn. Na twee weken hadden 23 van de 25 vrouwen hun lidmaatschap opgezegd. En toen dat gesprek met mijn vader… dat zal ik nooit meer vergeten…”goed bezig hoor”, zei hij. Je moet je doelgroep kennen man!’

Op gebied van de kwaliteit fitnesstoestellen an sich kan Stoker niet meer het verschil maken (“laten we eerlijk zijn, die is over het algemeen prima in orde overal”) dus gooien zij het over een andere boeg: ze richten zich náár de diverse doelgroepen en passen hun programma’s op die groepen aan.

Godfather of niet, mensenmens of niet, plooien of niet, doelgroepbeleid of niet, tegen duivelse monsters als een internationale kredietcrisis of een wereldwijde pandemie is geen kruit gewassen. In 2008 en in 2020 moeten vader en zoon Stoker toezien hoe de omzet keldert en hoe de maandelijkse kosten trouw blijven aan hun vaste patroon. Het leven is een keiharde leerschool en als het er op aan komt is de docent met vakantie en de schoolleiding met proefverlof.

‘Keihard ja. Neem nou deze coronacrisis. Wij hebben niet de miljoenensteun die de grote jongens, je kent ze wel die price fighters, wel krijgen. Wij kunnen alles inrichten zoals de overheid het wil. Wij kúnnen de anderhalve meter afstand garanderen ja.’

We maken een tweede rondje langs de om aandacht smekende fitnesstoestellen. Ze praten tegen ons. De crosstrainer zingt een lied. De loopband draagt een gedicht voor. De roeitrainer schrijft een verhaal. De halterbank lacht om een grap. De spiegelwand vraagt zich vertwijfeld af waar de zwetende lijven in hemelsnaam gebleven zijn.

We lopen langs de opgepoetste toestellen en met de ogen dicht zwijgt Phil Collins, maar hóór je de stem van Bruce Springsteen en die van Thom Yorke… en hóór je het pompende en zuigende geluid van de toestellen, hóór je het gelach van jongeren die elkaar de maat meten in het krachthonk, hóór je het gehijg, gekreun en gepuf van de sportende mens, vóel je kracht van de goedwillende medemens in zijn of haar poging zijn of haar lichaam in de juiste richting te krijgen. De mens wikt, de Godfather beschikt.

Stoker kent al zijn klanten. Bij naam, toenaam en bijnaam. ‘Ik heb binding met de mensen, niet met de apparatuur’, zegt Stoker junior.

En het klopt.

Binding met de groep mensen met een verstandelijke beperking die al vijftien jaar lang iedere zaterdag komen trainen. Binding met de groep huisvrouwen die borstkanker hebben gehad en die bij Stoker rehabiliteren om te constateren hoe de sport hun zweet vraagt in ruil voor waardigheid van lichaam en geest. Binding met de groep vrienden van mijn dochter en schoonzoon die al jarenlang lid zijn van Stoker. Binding met mijn gezin.

En binding met mij. Eén paar keer per week ziet hij mij als een maniak sporten. Ik heb altijd mijn oortjes in en draai mijn eigen muziek. Als Willem-Jan langsloopt steekt hij steevast zijn duim omhoog. Daarna loopt hij door. Hij kan mij duizend en één tips geven, maar hij weet dat ik alleen voldoening haal uit de tweewekelijkse monotone en geestdodende geseling waaraan ik mijn lichaam vrijwillig onderwerp.

Bruce Lee had in de slotscene van Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou moeten uitkomen tegen Jan-Willem Stoker, maar dat feest ging niet door. Koos Bruce Lee eieren voor zijn geld toen hij hoorde wie zijn tegenspeler zou worden? Ik sluit niets uit. De Engelse vertaling van de film heet Chinese Kung Fu Against Godfather.

Mijn advies? Ga niet het gevecht maar het gesprek aan met een Godfather die naar de naam Stoker luistert. Vraag maar aan de crosstrainer, de loopband, de roeitrainer of de halterbank.

Je zult zien, ze praten terug. Ze vertellen het verhaal van Jan-Willem en Willem-Jan Stoker: Godfathers van de fitness…

 

 


Bekijk hier de gehele film Dai Xiang Li Dai Nao Ou Zhou (Chinese Kung Fu Against Godfather), starring Jan Willem Stoker!

 

 

Woensdag 1 juli 2020 gaat Stoker weer open. Meer informatie, check de website!

Dank aan Jan Willem en Willem Jan voor het vertrouwen, de humor en de openhartigheid!

 

-