Wat is het probleem met Jeroen van der Boom, zo luidde de vraag die ik als stelling bedoeld had.

De aanleiding.

Ik heb nooit enige interesse gehad in de roze-koeken-stem van Jeroen totdat ik, in 2012, las dat Jeroen had besloten het over een andere boeg te willen gooien, omdat hij zichzelf een beetje was kwijtgeraakt. Op het eerste oog leek me dit goed nieuws. Vooral dat “kwijtgeraakte” sprak mij erg aan.

Wat me bovendien intrigeerde was dat beetje. Niet helemaal dus. Een beetje. Deurtje openhouden. Eerst huidje verkopen, dan pas beertje schieten. Dat idee.

Dat gedoe met De Toppers, weer zo’n andere boeg waarover hij altijd nogal verontschuldigend sprak, was eigenlijk ook niets voor de artiest Jeroen. Hij doet het erbij omdat hij denkt dat hij voelt dat hij het moet. Hij won op zijn bankrekening, maar raakte toch iets essentieels kwijt. Zo vond-ie.

Jeroen ‘went Nashville’ en de andere boeg waarover hij het ging gooien heette dus Country.

Citaat:

“Ik was eigenlijk alleen nog zanger van liedjes die in de lijn lagen van mijn eerste hits. De valkuil van voortborduren op je succes? Ik was erin gevallen en wilde de muzikant in mezelf terugvinden.”

Einde citaat.

Kiezen voor een andere boeg. Dit lijkt op Spookrijdersgedrag. Lijkt, want we zijn alert. We hebben hier te maken met het fenomeen ‘rookgordijn’. De BN-er die doet alsof-ie van koers verandert.

Laten we nader ingaan op Jeroens andere boeg en mag ik voorstellen dat we het hem vergeven, die openingszin. Van het titelstuk Deze Man.

“Je zag me altijd achteraan staan, een grijze jas aan, in de massa opgaan.”

Niet zeuren nu, is gewoon eventjes wennen, zo’n andere boeg. (Maar toch: hoe doe je dat? Achteraan in een massa opgaan? Doe je dat niet in het midden? En waarom in een grijze jas? En dat dan stééds weer?).

Goed, het kwalijke zit hem een keer niet in de tekst maar is gelegen in het feit dat Jeroen, tamelijk pretentieus, over zichzelf zingt in de derde persoon. Deze Man. Zoiets is alleen voorbehouden aan de allergrootste, Bob Dylan, inderdaad, maar zoveel hoogmoed ging zelfs His Bobness te ver.

Anders had hij wel He and He geschreven in plaats van I and I.

Wat is het probleem met Jeroen van der Boom, zo luidde de vraag die aanvankelijk als stelling bedoeld was. En waarom heeft een Merle Haggard dat probleem niet?

Het probleem van Jeroen ligt diep. Dieper dan hij zelf denkt. Dit komt omdat Jeroen denkt dat hij voelt dat hij moet. Of voelt te moeten denken. Terwijl hij niets zou moeten denken, voelen of moeten. Helemaal niets. Net als Merle. Gewoon zingen en spelen met de slierten kots nog hangend in je baard die er al dagen uitziet als de wilde achtertuin van je verstrooide buurman.

Jeroen voelde, zo mogen wij geloven, pas ècht de treurnis van Nashville toen, direct na aankomst, zijn koffers zoek waren geraakt. Ja ja mensen. Dagenlang liep hij rond in hetzelfde T-shirt. Dit was de onderbuik van de rootsmuziek. Toen de verbeelding het ging overnemen voelde hij het aan alles: hier in Nashville Tennessee lagen zijn wortels.

Na drie dagen miste hij zijn vrouw en kinderen al. En hij miste Ajax. En chocoladevlokken op een witte boterham. Maar hij moest werken. In Nashville. En dat deed pijn. Dat wil zeggen: hij dacht dat hij pijn moest voelen want dat had hij ooit gelezen in een boek van Leo Blokhuis, dus was het waar.

“Ik heb me nog nooit zó klein gevoeld”, aldus Jeroen in het AD. “Het interesseerde die Amerikanen geen bal dat ik in Nederland succesvol ben.”

Dat was, eerlijk is eerlijk, een kleine teleurstelling voor Jeroen. Dichterbij ‘die andere boeg’ kon hij tenslotte niet komen en juist hier gaf niemand iets om de Hollandse sterrenstatus van Jeroen.

Jeroen had zich nog nooit zo klein gevoeld en voor deze eye-opener had hij schijnbaar Nashville nodig. Had toch een keer bij mij op de koffie gekomen, Jeroen. Samen op de bank een uurtje naar Townes van Zandt luisteren werkt heilzaam. Daarna lang zwijgen is een essentieel onderdeel van deze beproefde therapie.

Terug naar de werkelijkheid. Jeroen moest en zou deze gevoelige plaat maken om eindelijk zijn naakte ziel te kunnen tonen aan het publiek. En dan scoren. Want laat duidelijk zijn: de andere boeg mocht geen invloed hebben op Jeroens omzetcijfers. Nee nee. Je laat de platenmaatschappij gewoon voor alle ‘gratis’ downloads betalen zodat je, dankzij deze manipulatieve tactiek, nog hoger in de hitlijsten terecht komt. (Die truc mislukte overigens volkomen; zijn single Beter Laat dan Nooit werd door marktonderzoeksbureau GfK Dutch Charts uit alle hitlijsten verwijderd.)

En de andere boeg had ook niet een overdonderende impact op Jeroens artistieke beleving, getuige de volgende passage:

“De studio waar Van der Boom samen met de muzikanten het album opnam is een historische plek. De RCA Studio B ademt nog steeds de sfeer van Elvis Presley. ‘Het is apart. Er hangt nog steeds een soort warm bakelieten lucht. De hele studio stonk. Ik ben eigenlijk niet zo’n cultuurman die dan op z’n knieën gaat. Diep van binnen dacht ik bij mezelf ‘mag het raam open’. Maar het was echt een droom om het album daar op te nemen.’”

…waaruit blijkt dat de essentie nog altijd weigert tot Jeroens brein door te dringen.

Daarom geef ik hem graag enkele tips mee. Gratis. Niet om zijn carrière te redden, God verhoede het, maar om hem het verschil tussen zijn en worden te leren:

• Luister achtereenvolgens naar Okie from Muskogee van Merle Haggard. D-I-V-O-R-C-E van Tammy Wynette. A Good Time van John Prine. Flesh and Blood van Johnny Cash. Family Bible van Willie Nelson. Snake Mountain Blues van Townes van Zandt. If You Can Touch Her At All van Lee Clayton, Love is the Way van Kris Kristofferson, en zwijg;
• Koop een fles Jim Beam en ledig hem tot de bodem terwijl je Johnny Cash’ American IV draait. Volg dezelfde handeling met Volume I, II, V en III uit dezelfde American serie (alleen in die volgorde) en zwijg;
• Bezoek een zwarte hoer in Memphis, laat je pijpen op de achterbank van een taxi (en schreeuw het is voor jou slikken of stikken mevrouwtje!), weiger haar onder bedreiging van een mes te betalen, douche na afloop vooral niet en zwijg;
• Zorg voor wat groeven in het gezicht, oefen op een nieuwe grijns en zwijg;
• Zeg NOOIT (ik herhaal: NOOIT) meer dat je ‘een raampje open wil’ als je in de RCA Studio B bent, maar lik met je tong de muren af, probeer de smaak te vereeuwigen in één lied waarin je het woord Outlaw zorgvuldig vermijdt, en zwijg;
• Bekijk de film Crazy Heart met Jeff Bridges en zwijg;
• Lees het levensverhaal van de onbegrepen en ongrijpbare Lee Clayton en zwijg.

Noch Merle, noch Tammy, noch John, noch Johnny, noch Willie, noch Towens, noch Kris noch Lee had ooit van een andere boeg gehoord. Voor de albumhoes kozen zij voor de onevenaarbare schoonheid van èchte kitsch en niet voor de plastic glimlach à la Ruud Gullit. Zij stapten niet in de valkuil van de door de platenmaatschappij gesponsorde foefjes om op oneigenlijke gronden de hitlijst te bestormen.

Zij kozen voor de Country omdat er geen alternatief voor handen was. Geen alibi, geen vluchtroute, geen hoogmoed, geen agenda (laat staan een dubbele), geen plan B, geen strategie, geen houdbaarheidsdatum, geen tekentafel, geen handleiding, geen statiegeld, geen liefde, geen terugweg, geen andere boeg.

Voor Merle, Tammy, John, Johnny, Willie, Townes, Kris en Lee was er alleen de niets en niemand ontziende muziek die de verdoemenis, de redding, de schuldvraag en de bevrijding betekende. Zij omarmden de absurditeit van het lot en deden er vervolgens het zwijgen toe.

Echte muziek, balancerend tussen kunst en kitsch, wordt in ruimtes gemaakt die géén frisse lucht verdragen. Muziek waarin je jezelf niet een beetje kwijtraakt, maar helemaal. Net als de vernietigende werking van whisky, inclusief de taaie nasmaak van braaksel.

Van Country word je geen stap gelukkiger. Om die reden is een vrijwillige keuze voor Country onmogelijk. De Country kiest jou. Country is de duivels tong kussen. Country is levenslang, een wespennest, een slangenkuil, een tirannie. Country is Spookrijden, achteruit, op volle kracht, tegen het verkeer in. Country is de zelf verkozen waarheid en leugen ineen.

Het probleem van Jeroen van der Boom is Jeroen van der Boom zelf: de valkuil waarover hij sprak is zijn eigen zinloze zoektocht naar de andere boeg.

PS – mocht u als lezer denken dat deze Blog wel erg makkelijk scoren was, dan klopt dat. Maar Jeroen begon!

Volgende week: Eindelijk Vrij van Rob de Nijs

Jeroentje:

***

Merle Haggard – Okie from Muskogee:

Tammy Wynette – D-I-V-O-R-C-E:

John Prine – A Good Time:

Johnny Cash – Flesh and Blood:

Willie Nelson – Family Bible:

Townes van Zandt – Snake Mountain Blues:

Lee Clayton – If You Can Touch Her At All:

https://youtu.be/Hp5XMzamWso

Kris Kristofferson – Love is the Way: