Klik hier voor deel 10 (200-11)
Rotterdam, 16 december 2019
Vandaag is het zover! Ik heb de 50 gehaald! Hieronder volgt mijn Top 10 van mijn persoonlijke Top 2000 aller tijden!
Veel luister- en leesplezier- onder de afspeellijst vinden jullie natuurlijk weer een persoonlijke toelichting.
10 Oh Come, Angel Band – Johnny Cash
Wat mij betreft hét ultieme lied (het betreft een traditional, een bewerking van een oorspronkelijk gedicht uit de 19e eeuw) voor de houten doos.
Onbeschrijfelijk mooie zang van Johnny en zijn vrouw June Carter.
Oh come, angel band
Come and around me stand
Oh, bear me away on your snow white wings
To my immortal home
Oh, bear me away on your snow white wings
To my immortal home
9 Fisherman’s Blues – The Waterboys
Mijn ode aan mijn familie en vrienden.
Het is keer op keer dít nummer dat ons letterlijk en figuurlijk -op welk feest dan ook- gezamenlijk tot de kern brengt. Zodra de viool het intro inzet is er geen houden meer aan en zoeken we elkaar lachend, schreeuwend en zingend op. We houden elkaar vast in een kring totdat we de eerste woorden mogen meebrullen (vandaar de hoofdletters):
I WISH I WAS A FISHERMAN
TUMBLIN’ ON THE SEAS!
Ieder woord en iedere lettergreep krijgt de klemtoon die het verdient. Tijdens het refrein worden de kelen droog, wangen nat en brullen we mee alsof het, iedere keer weer, voor het laatst is:
WITH LIGHT IN MY HEAD
WITH YOU IN MY ARMS
OEH-OEH-OEH!
8 Don’t Think Twice, It’s All Right (Live) – Eric Clapton
Het lied is uiteraard van Bob Dylan, maar dit is voor mij gewoon dé gitaarsolo allertijden. Het werd gespeeld tijdens het 30th Anniversary Concert Celebration, ter ere van Bob Dylan, in oktober 1992 in het Madison Square Garden in New York City.
We horen Eric alle registers opentrekken en dan niet op een manier waaraan menig blanke (blues)gitarist zich schuldig maakt (namelijk het volproppen van zijn partij om zijn vingervlugheid te tonen). Eric verstaat de kunst van het weglaten én van het herhalen van één gillende snaar op één fret.
Ook de zang van Eric mag niet onvermeld blijven. Hij zingt vanuit de tenen en wel zó intens dat zijn stem op een haast organische manier overvloeit in zijn diverse gitaarsoli.
De portee van het nummer maakt alles af: denk geen twee keer na, het is OK.
But I wish there was somethin’ you would do or say
To try and make me change my mind and stay
We never did too much talkin’ anyway
But don’t think twice, it’s all right
7 Thrasher – Neil Young
De hoogste notering van Neil.
Ook hier is wederom sprake van een perfecte symbiose van tekst, gitaargeluid, melodie en stem. Het openingszinnetje (“They were hiding behind haybales”) neemt mij terug naar mijn eerste min of meer bewust beleefde dronkenschap.
We kwamen thuis van een familiefeest. Ik kon deze eerste zin van Thrasher maar niet onthouden dus maakte ik die nacht mijn broer regelmatig wakker en moest hij me herhaaldelijk “They were hiding behind haybales” influisteren.
(Naar verluidt werd hij niet één keer boos op zijn beschonken broertje).
Tot op de dag van vandaag heb ik geen idee wat me nu zo aansprak in juist dát zinnetje. Verstoppetje spelen (hiding) is nooit mijn ding geweest en als puber uit Rotterdam was ik me er niet van bewust ooit één hooibaal te hebben gezien. Maar toch… maar toch…
Op latere leeftijd werd ik gepakt door andere strofes:
And I was just getting up
Hit the road before it’s light
Trying to catch an hour on the sun
Of
It was then I knew I’d had enough
Burned my credit card for fuel
Headed out to where the pavement
Turns to sand
Natuurlijk had ik nooit de moed noch de echte wil om ook een Thrasher (letterlijk een vernietiger, iemand die alles kapotmaakt) te zijn, maar toch heeft dit nummer me altijd díep ontroerd.
Misschien komt het nu, anno 2019, wel door de wetenschap van de naakte realiteit:
But I’ll know the time has come
To give what’s mine
6 Zingen In De Storm – Alex Roeka
In oktober 2015 bracht Alex het album Voort! uit.
Tot (nog altijd) mijn stomme verbazing had Alex een lied aan mij opdragen. Hij had het zelfs laten vereeuwigen in het CD-boekje. En dat lied was Zingen in de Storm.
Qua kwaliteit, puurheid en integriteit kan Alex gemakkelijk wedijveren met de groten der aarde. Kwaliteit van muziek laat zich immers niet vangen in verkoopcijfers.
(Andersom scoren wereldsterren als Bob, Bruce, Neil cum suis net zo goed extreem hoog op kwaliteit, puurheid en integriteit waarmee maar gezegd moge zijn dat kunst nooit met commercieel-voorbedachten gemaakt mag worden, maar dat een wereldhit an sich niet per definitie betekent dat het lied zélf niet zou deugen).
Alex heeft zich nooit íets aangetrokken van de verkoopbaarheid van zijn werk. Als hij het woord ‘marketing’ in de mond neemt, trekt hij een vies gezicht alsof hij een hap ontlasting te verorberen krijgt.
Hij is onconventioneel, tegendraads, een begenadigd dichter en heeft een oorspronkelijke, onafhankelijke en vrije geest. Hij is geen pleaser. Bovenal is Alex een fijn mens, een taaie wielrenner, eerlijk, direct, kort van stof, leergierig en loyaal naar hen die het verdienen.
Hij laat zich niet fêteren of complimenteren. Integendeel. Hij wil het liefst uit het wiel gereden worden als we een stukkie gaan fietsen, en die eer gun ik hem dan met gespeelde tegenzin.
Het moge duidelijk zijn dat ik dus perplex stond toen ik zag dat Alex een lied aan mij had opgedragen.
Zijn Zingen in de Storm is een ode aan de bescheidenheid, een eerbetoon aan de zichzelf wegcijferende mens. Het is precíes om die reden dat ik me zo vereerd en trots voel, waarmee de contradictie perfect is (bescheidenheid en trots gaan immers moeilijk door één deur, het gaat op zich wel zolang de een bereid is de ander voorrang te verlenen).
Per decreet is dan ook besloten dat Zingen in de Storm hoe dan ook moet worden gedraaid bij mijn afscheid ooit ergens.
5 Que Serais-Je Sans Toi – Jean Ferrat
Dit lied werd gedraaid op de uitvaart van mijn vader. De titel zegt in feite alles (Wat Zou Ik Zonder Je Zijn).
Het kan haast niet, maar de melodie is wellicht nog mooier dan de tekst zelf.
Ik ken geen enkele artiest die geen enkel slecht nummer op zijn repertoire heeft staan. Van Ferrat is werkelijk álles goed. Zijn stem en melodieën zijn ongeëvenaard en van een hemels niveau.
Jean Ferrat is qua puurheid, eigenzinnigheid en oprechtheid, de Franse evenknie van Alex Roeka. Ferrat heeft zich nooit aan willen passen en hield er jegens de media een gezonde achterdocht op na.
Tevens durfde deze held gedurende zijn hele carrière her en der politieke en maatschappelijke vraagtekens te plaatsen. Zijn verwondering, woede en onbegrip verpakte hij in bloedmooie melodieën waaruit geen spoor van zijn verwondering, woede en onbegrip bleek. En zie daar de prachtige contradictie..
Zijn grote liefde voor poëzie heeft hij nooit verbloemd.
De stem van Jean Ferrat ís poëzie.
4 Il Faut Savoir – Charles Aznavour
Even voor de goede orde:
Deze hoogste klassering van familie-held Aznavour dankt Il Faut Savoir aan de uitvoering van het album “Visages de l’Amour” (1975). De uitvoering op Spotify haalt er niet bij. Vooral het intro kan mij minder bekoren.
In de uitvoering van het album “Visages de l’Amour” (1975) is het piano dat het intro invult. Dat is deze uitvoering (en echt dus vele malen beter wat mij betreft dan de versie op Spotify).
Hoe dan ook, de melodie is de ultieme bezegeling van het familiegevoel dat ik koester voor mijn gezin, voor mijn ouders, broers, zussen, neven & nichten (als in kinderen van broers en zussen), grootouders, ooms, tantes, neven en nichten (als in kinderen van ooms en tantes).
De melodie en stem van Aznavour brengen ons terug naar de tijd van de onbezorgdheid.
Il Faut Savoir is een ode aan die tijd. Door Il Faut Savoir mogen we die tijd niet alleen herbeleven, maar kunnen we het gevoel van toen tevens delen met de familie anno nu.
Precies dát doet muziek,
Precies dát doet Il Faut Savoir.
3 A Good Time – John Prine
Ik zei al eerder dat ik in de muziek bepaald niet op zoek ben naar muzikale genialiteit, noch naar vernieuwing, noch naar technische complixiteit.
Ik mag herhalen, mijn smaak is gebaseerd op gevoel, intentie, intensiteit, oprechtheid, melancholie, melodie, tekst, rauwheid, puurheid en naar mijn idee laten de technisch (zeer goed) geschoolde muzikanten het niet zelden liggen op juist díe fronten.
Artiesten hebben negen van de tien keer de vervelende neiging om te tonen hóe goed ze wel niet zijn. Vooral soulzangers en gitaristen van nieuwe(re) generaties willen één ding: in iedere noot laten horen wat ze allemaal niet in huis hebben.
De kunst van het weglaten -van het minimalisme- verstaan ze helaas niet en juist daarin voel en herken ik de hand van de Groten der Aarde.
A Good Time van John Prine mag wellicht klinken als vrijwel alle voorgaande liedjes van Prine, maar nu belanden we bij de magie van de muziek, lees de ongrijpbaarheid van muziek. Want wát onderscheidt het ene liedje nu van het ander?
Is het de intonatie?
Is het nét dat éne woordje?
Zinnetje?
Die twist in de tekst?
A Good Time is voor mij, op vrijwel alle aspecten, de perfecte muziek in al zijn ogenschijnlijke eenvoud.
Ik kan een apart blog wijden aan iedere zin een iedere strofe, maar dat zou te ver voeren. De tekst zit vol prachtige (soms confronterende en ongemakkelijk aanvoelende) wijsheden om uiteindelijk tot deze slotsom te komen:
But I had no idea what a good time would cost
Till last night when you sat and talked with me
De volledige tekst is hier te lezen
2 This Hard Land – Bruce Springsteen
De afspeellijst This Hard Land die ik op iTunes heb gemaakt kent maar liefst 22 verschillende uitvoeringen van This Hard Land.
This Hard Land heeft het perfecte tempo, sound, tekst, ritme, rauwheid en puurheid waarnaar ik zo zoek in de muziek.
De energie en inspiratie die ik uit muziek haal is ongeëvenaard. Bruce Springsteen is in alles mijn grote voorbeeld – in de kern zie ik alles in hem in mijzelf weerspiegeld, zijn bijzondere talent vanzelfsprekend buitengelaten!
Maar in de mélange van melancholie, somberte, vrolijkheid, gemis, woede en duisternis (niet perse in díe volgorde) zie ik Bruce als mijn tweelingbroer. Bruce en ik voelen ons thuis op zowel een bruiloft als op een begrafenis. We voeren graag het hoogste woord, maar voelen ons tegelijkertijd ook prettig in de luwte.
Ik heb beide Bruces zeer lief, zowel zijn donkere als zijn verlichte kant.
De afspeellijst This Hard Land kent zoals gezegd 22 verschillende uitvoeringen van This Hard Land, maar uiteindelijk zit ik 22 keer te wachten op die magische zes woorden die mij alles en niets zeggen (ik heb eigenlijk geen idee wát hij nu precies bedoelt, maar ik vóel wat hij bedoelt) en die ooit ergens als tattoo op mijn huid zullen prijken:
Stay Hard
Stay Hungry
Stay Alive
In moeilijke tijden appen we in ons gezin standaard deze zes woorden naar elkaar. De zes woorden vormen de boodschap die ik mijn kinderen zowat dagelijks impliciet en expliciet meegeef. Zelfs mijn moeder vereeuwigt deze zes woorden als ze weet dat haar jongste zoon deze zes woorden nodig heeft.
Ik kreeg vorig jaar een zwart wielertenue met dit citaat op shirt en broek cadeau en voor mijn 50e verjaardag kreeg ik van mijn dochters een tekstloos fotoboek dat luisterde naar dezelfde zes woorden (iedere pagina bevat een foto van mijn levensjaar).
Ze betekenen (voor mij, voor ons):
laat je niet kisten, sta erboven, verman je, loop rechtop, wees zeker van je zaak, denk onafhankelijk, blijf nieuwsgierig, blijf nederig, koester de verwondering, wees trots, wees dankbaar, blijf leven, blijf in leven.
1 It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding) – Bob Dylan
Hoop ik in Bruce linksom of rechtsom mijn gelijke te zien, dan is Dylan het tegenbeeld van Bruce. Toch is Bob van dezelfde bloedgroep.
Bruce leert ons dicht bij jezelf te blijven. Bob leert ons juist zo veel mogelijk afstand van jezelf te nemen. (In Things Have Changed zingt Bob het letterlijk: I’m trying to get as far away from myself as I can).
Dylan is een onafhankelijk denker en precies zo zou ik willen zijn, al weet ik dat daarvoor bepaalde karaktereigenschappen ontbeer. Buiten het feit dat ik nog geen duizendste van zijn talent bezit, denk ik dat ik te transparant ben om zó onafhankelijk te kunnen denken, werken en zijn als Dylan. Ik denk dat ik teveel op zoek ben naar het verhaal van mensen en empathie is een gevaarlijke dissonant voor de onafhankelijke denker die juist gebaat is bij afstandelijkheid.
De empathie stelt Bruce Springsteen, John Prine en Charles Aznavour in staat om het leven (verdriet, onmacht, vreugde, etc.) van derden aan te voelen. Waar Springsteen, Prine en Anzavour het gevoel van mensen vertolken, bepaalt Dylan het gevoel van mensen.
Vertolken en bepalen… da’s het verschil.
Precies om die reden staat Dylan op eenzame hoogte.
Dylan is God,
Springsteen Zijn Zoon.
Dylan het hoofd,
Springsteen het hart.
It’s Alright Ma (I’m Only Bleeding) schreef Dylan in 1965 op 24 jarige leeftijd. Het is tekstueel van een buiten-categoriale schoonheid. Het is ondoenlijk om zo’n parel in woorden te vangen – ik kan op zijn minst een bescheiden poging ondernemen waarom It’s Alright Ma mijn nummer 1 aller tijden is. Ik ken gewoonweg geen beter nummer. It’s Alright Ma doet niet aan melancholie, aan liefde, aan het oproepen van gevoelens die voor de hand liggen bij het ervaren en ondergaan van muziek.
It’s Alright Ma doet er niet aan mee. It’s Alright Ma maakt je niet verdrietig, je wordt er evenmin erg blij van. It’s Alright Ma laat je niet dansen, It’s Alright Ma laat je op zijn minst denken. It’s Alright Ma doet helemaal nergens aan mee. It’s Alright Ma is een feestje, maar It’s Alright Ma interesseert het geen reet of je wel of niet komt opdagen.
It’s Alright Ma is authentiek, laat zich niet categoriseren en is om die reden volstrekt uniek.
Alleen de Lieve Heer weet hóe vaak ik It’s Alright Ma gedraaid heb de afgelopen 50 jaar, en alleen de Lieve Heer weet hoe vaak ik steeds weer iets nieuws hoorde, ontdekte, voelde en leerde.
Een meer dan fantastische uitvoering is deze live-uitvoering uit 1986:
It’s Alright Ma is een spirituele litanie, een doolhof, een keukenmachine zonder handleiding, een schilderij dat zoveel beelden oproept dat het aantal beelden zélf de rode draad vormt. Het is rap avant-la-lettre. De woorden hebben een enorme lading aan zeggingskracht, gulzigheid, arrogantie, verbetenheid, dynamiek, energie, hunkering, woede en relativering.
(Tip: nadat de tekst verorberd is, kan aandacht worden besteed aan de akoestische gitaar, aan het tempo, aan de felheid, aan Bobs stem die als een stiletto al het gangbare aan gedachtes, herinneringen en opgedane levenservaringen tot moes fileert.)
De volledige tekst is hier te lezen.
De laatste zin omvat de relativering van het leven. Het is tevens de samenvatting van 2000 liedjes die mijn 50e verjaardag muzikaal hebben omlijst. Onderweg kunnen we nog zeggen It’s Alright Ma, I’m Only Bleeding. Maar uiteindelijk komen we aan het einde van de rit tot de enige echte conclusie die te trekken is:
It’s alright, Ma,
it’s life, and life only
***
