Kijk zo’n berg vindt het allemaal wel prima. Die staat daar maar een beetje berg te zijn en trekt zich geen reet aan van het weer of verkeer, het nieuws van de dag of de economische conjunctuur. In oorlogstijd kiest zij geen partij omdat zij statenloos is. Voor een berg als de Stelvio is een landsgrens niets meer dan een stippellijn uit de Bosatlas.

De Stelvio zal het worst wezen dat ze een onderdeel vormt van een gebergte dat zich tot ‘Alpen’ heeft laten omdopen en dat het zijn oorsprong vond in het geologische tijdperk Tertiair en dat het zo’n krappe 50 miljoen jaar geleden tot stand kwam.

Het zijn allemaal historisch-rekenkundige vondsten van de mens, in zijn naïeve drang om natuur en cultuur te bevatten door deze te rangschikken, maar die niets met haar, de berg zèlf, te maken hebben.

De Stelvio was en is ondanks de mensch.

We gaan de discussie maar niet aan, maar misschien is de Stelvio wel een creatie van God in Zijn permanente aandrift handicaps voor de fietsende mens te scheppen omdat Hij weet: ongemak dient de mens.

Kijk zo’n berg als de Stelvio heeft wel wat meer meegemaakt dan de moraal ondermijnende en sfeer verziekende sneeuwstorm van enkele dagen geleden. God kan de Stelvio niet hard genoeg pijnigen, het doet haar niets.

Ze kent geen genade en doet niet aan poëzie.

Ze heeft wielrenners zien komen en gaan en ligt dus echt niet wakker van die 46 Rotterdamse wielrennende ondernemers die al een goede twee maanden in volle training zijn om aanstaande woensdag de strijd aan te gaan met haar 48 haarspeldbochten. Hun latente midlife crisis? Hun probleem.

stelvio-zizag

 

De Stelvio zal ze in koele arrogantie verwelkomen: de Olympisch kampioene, de ex-professioneel wielrenner, de bankiers, de advocaat, de fysiotherapeut, de autoverkoper, de accountant, de vrachtbelader, de sportschoolhouder annex schrijver, de juwelier, de rondevankatendrechtorganisator, de kelner, de assurantiemanager, de bloemenexporteur, de makelaar, de Spookrijdende handelaar in metaalafvallen. Als bindende factor kennen zij kengetal 010, waarbij het niet al te veel fantasie vergt om zich voor te stellen dat de 0-en hun racewielen uitbeelden en het cijfer 1 zijzelf, als lijdend en leidend voorwerp.

Zij hebben zich allen een heldenrol toebedacht en hebben haar, de Stelvio, uitgekozen als belichaming van het decor.

Want de Stelvio is een vrouw. Zij heeft zich in haar bestaan van miljoenen jaren gehoed tegen de ontelbare aanvallen van onvoorspelbare gletsjers, verschuivende aardkorsten en oprukkende oceanen.

Anno nu is de Stelvio de trots zelve.

Op 1 juni 1953 stond zij als ongewillige vrouw voor het eerst een wielerwedstrijd op haar lichaam toe. Zij moest niets hebben van de devote katholiek Gino Bartali: geen zedepreker als zegevierder aan haar meet. Nee nee. Voor de ererollen verkoos zij echte mannen, machomannen: Hugo Koblet (“Mooie Hugo”), die met dat kammetje ja, en de notoire schuinsmarcheerder Fausto Coppi. Op haar heupen vochten zij een heroïsche strijd uit met Coppi als uiteindelijke winnaar.
Op 6 november 1964 pleegde Mooie Hugo zelfmoord – er wordt nog altijd gegist naar de reden van zijn suïcide, maar de Stelvio weet wel beter.

fausto coppi

 

De Stelvio leeft regelmatig met het hoofd in de wolken en wordt om die reden, terecht, hautain genoemd. Zij kijkt op de mensheid neer. Als een sneeuwbui wordt vermoed, doet zij niets anders dan haar neus ophalen voor de mens die haar zo graag wil begeren.

Zij zal er op toezien dat er wordt afgezien.

Zij stond enkele decennia geleden een asfaltweg op haar corpus toe, als een tatoeage van een sierlijke slang wiens staart begint bij haar venusheuvel en wiens opengesperde bek uitmondt in haar hals. De giftige tong, vaak aangezien voor het rode vod, beeldt niets anders uit dan de laatste kilometer.

Het asfalt betekende de toegang van auto’s, motoren, bussen en racefietsen. Haar grootste uitdagers zijn wielrenners: een type homo sapiens dat qua stijfkoppigheid gelijk staat aan haar eigen halsstarrigheid. Ze dulden beiden geen tegenspraak.

Zo permitteerde zij de eigenzinnige dwarsligger Thomas de Gendt om in de Giro van 2012 als eerste boven te komen op haar top. Hij bedankte beleefd voor de bescherming en warmte die het peloton hem bood, trok alleen ten strijde en reed alles en iedereen aan flarden.

995ThomasdeGendtGiro201220Stelvio

 

Het kan de Stelvio ogenschijnlijk niet bommen dat 46 man (eigenlijk 45, de groep telt één vrouw, en wat voor een, de overwinnaar van de berg Olympus) al maandenlang woensdag 30 september rood omcirkeld in hun agenda hebben staan. Ze gaan hun gang maar, of beter: ze gaan hun zoektocht maar naar pijn, ritme, eerherstel en vertroosting.

Zij verschaft geen plaats aan narcisten die slechts op zoek zijn naar eigen heroïek. Zij eist opoffering. Als tol was Generaal Hannibal, enkele eeuwen voor de geboorte van Christus, bereid de lichamen van 7.000 soldaten op te offeren – de Stelvio besloot hem daarop doorgang te verlenen over haar top.

Zij is inmiddels de op een na hoogste geasfalteerde bergpas van het Alpengebied. Haar schoonheid is ongeëvenaard. Zo mooi dat de mens het gebied om haar heen in 1935 heeft omgedoopt tot het Nationaal Park Stelvio. Ook daar ligt ze zelf overigens niet wakker van. Het zal allemaal wel.

Ze stond dorpjes toe, boerderijen en kerkjes. Weergoden deden daken verwaaien, auto’s slippen, bomen knakken, wielrenners overgeven, wielrenners opgeven.

Met haar hart van steen doorstond zij zelf iedere beproeving. Tot 1959 stelde zij het hele jaar door haar lichaam open voor al het verkeer, maar haar bekoorlijke schoonheid had de valse verleiding van de Lorilei: menigeen vond zijn Waterloo aan haar top, bevangen door de kou van de ingetreden sneeuw. Omdat de mens af en toe tegen zichzelf in bescherming moet worden genomen is de Stelvio sinds 1959 vanaf oktober tot aan mei afgesloten voor het gemotoriseerde verkeer en om die reden wordt de Stelvio spijtig genoeg regelmatig te elfder ure uit het parcours van de Giro geschrapt.

Johan van der Velde is zo’n man die eigenlijk tegen zichzelf in bescherming moest worden genomen. Zijn opoffering was zo naakt, eerlijk en puur als de rotswanden van de Stelvio zelf.

Zijn eenzame heldentocht in korte mouwen en in korte broek door de bijtende sneeuw van de Gavia, de buurman van de Stelvio, in de Giro van 1988 is legendarisch. Hij dacht als winnaar over de streep te gaan maar het lot bepaalde anders, omdat de wil van een berg de wil van God de Almachtige altijd overstijgt:

“Van der Velde bleek op de top van de Gavia GIS-verzorger Giuseppe Parolini gemist te hebben. Parolini stond met droge, warme kleding, reservewielen en een wijntje op de renner te wachten, maar zag hem te laat in de sneeuwstorm opdoemen. Ondanks het schreeuwen hoorde Van der Velde hem niet, omdat de renner eigenlijk niets meer voelde, zag en hoorde. Uiteindelijk besloot hij, bevangen door de kou, na vier kilometer dalen plaats te nemen in een rennersbus, evenals éénderde van de coureurs die barre dag deed. (…)
Van der Velde finishte op meer dan drie kwartier. “De natuur was die dag sterker dan ik,” gaf hij toe aan tv-presentator Mart Smeets. In Italië heeft Johan sinds die bewuste dag de bijnaam Uomo di Gavia (Man van de Gavia).”

(bron: https://www.touretappe.nl/giro-historisch/johan-van-der-velde-in-sneeuwstorm-op-de-gavia/)

Ook Johan van der Velde rijdt volgende week mee de Stelvio op. Het idee alleen al: de Condort van de Briejenoort in het eerzame spoor van de Speer van Rijsbergen.

132572_1601894661042_1646341981_1337879_2177926_o_400x400

 

De Stelvio geselt haar beklimmers, wringt hun botten uit, eist het uiterste van ze. Ze wil betaald worden in dunne stront, zweet, bloed, spuug en tranen. Zoals het een beetje vrouw betaamt, weet zij wel raad met begeerders die haar veronachtzamen.

De Stelvio is een valkuil. Zij telt 22 kilometer meter in lengte. Haar top ligt op 2.758 meter hoogte. Vanaf 1.500 meter hoogte wordt de lucht ijler en ontneemt zij de wielrenners grotendeels de adem. Vlak onder de top is er 80% minder zuurstof in de lucht. Met 1.533 hoogtemeters kent zij een gemiddeld stijgingspercentage van 7,1%. Het vergif zit in de laatste 2 kilometers waar het stijgingspercentage niet onder de 10% zal reiken.

Als de Stelvio onderschat wordt, laat zij zich van haar meest brute kant zien.

Jazeker, de opofferingsgezindheid van de wielrenners bepaalt de mate van succes. Maar hoe intensief er ook getraind werd, hoeveel bitterballen, glazen wijn of bier er ook zijn afgeslagen door de fietsende sterveling, de Stelvio zal uitbetaald willen worden in een pijnoffer.

De Stelvio heerst en verdeelt: troost biedt zij slechts aan hen die haar top halen. Het woord genade kent zij niet. Zij is immuun voor romantiek.

Zie toch eens hoe zij zich hebben voorbereid. Zij hebben zich verenigd in een groepsapp waarin, onder de schoolreisachtige grappen, een onderhuidse spanning schuil gaat: ga ik de top halen? Waar ligt mijn pijngrens? En ben ik ten koste van alles bereid die grens de passeren?

Zij verzamelden zich in deelgroepjes voor toertochten. Zij respecteerden gangbare slaaptijden. Zij figureerden ongevraagd in de tragikomedie De Bokito’s van Leontien. Zij kwamen bijeen in klinische spinningruimtes waar zij zich vrijwillig pijnigden en zij in I’m Alive van Pearl Jam diverse muzikale dimensies van lichamelijke pijn herkenden.

Een berg als de Stelvio leert haar bedwingers een lesje nietigheid. Zij eist respect voor haar onverzettelijkheid, haar hardheid. De Stelvio kan alleen beklommen worden door de nederige mens.

Moed is vereist, maar overmoed is fataal.

Als zij eenmaal bedwongen is, heeft de wielrenner zich onderworpen aan zichzelf. Bescheidenheid kenmerkt het ware heldendom van de wielrenner. In de diep gekoesterde hoop zichzelf te ontstijgen, dienen zij echter met beide benen aan de grond te blijven staan en in dat levensgrote paradox vindt de wielrenner zijn habitat.

De Stelvio is onbarmhartig, onbuigzaam en trotseert haar omgeving met een jaloersmakende hardnekkigheid. Aftakelen zal zij nooit.

Om die reden is de beklimming van de Stelvio voor de zesenveertig koene wielrenners volgende week een missie – een regelrechte oorlogsverklaring aan het verval.

Een berg beklimmen op een racefiets is uiteindelijk je eigen herrijzenis vieren.

 

***

 

Giro 1953: Coppi verslaat Koblet en Bartali op de Stelvio:

 

Giro 1988: Johan van der Velde strijdend op de Gavia:

 

Giro 2012: Thomas de Gendt wint de etappe op de Stelvio:

https://youtu.be/fGGhbl9smuw

 

Een indrukweekend overzichtsfilmpje van de Stelvio:

 

Het bergprofiel:

Profiel-Stelvio

 

 

 

-