Ter nagedachtenis aan Lee Clayton, 29 oktober 1942 – 11 juni 2023

Op zondagochtend 18 juni 2023 bereikt mij om 10:23u via een vriend het nieuws dat Lee Clayton is overleden. De vriend reageerde via Facebook op het verhaal Glory Days over het Bruce Springsteenconcert van 11 juni in Landgraaf :

NB: By the way wist je dat Lee Clayton die bewuste avond definitief afscheid van ons heeft genomen.

De naakte waarheid zit hem in de NB. Notabene. Volgens Vandale betekent Nota Bene letterlijk “een opmerking in een tekst, waarna een mededeling volgt die je beslist niet mag missen”. Maar in de volksmond staat notabene eerder voor een “oh ja, da’s waar ook.”

En die “oh ja, da’s waar ook” slaat precies op de carrière van Lee Clayton. Als een voetnoot in de muziekgeschiedenis.

Uiteraard doen we hem daarmee ernstig tekort, maar de waarheid is zo wreed als een valse hond. Ook Wikipedia doet er vrolijk aan mee, want een week later (vandaag dus) is Lee Clayton nog altijd niet dood verklaard door de online encyclopedie die jij en ik net iets te vaak en niet iets te gemakkelijk gebruiken.

Ook al twijfel ik geen moment aan de doodsverklaring van Lee van onze vriend (zo schrijft hij ter onderbouwing onder meer “ja van wat ik begrepen heb van Josie Kuhn, zijn nashville maatje. Details weet ik verder niet”), toch zoek ik een digitale bevestiging. En zo stuitte ik, al speurend over het internet, zo-even op de Facebookpagina van Tore Elgarøy, de Noorse gitarist die eind jaren tachtig, begin jaren negentig toerde met Lee die volgens Wikipedia overigens werd geboren als Billy Schatz. Sommige feiten wíl je gewoon niet weten. Een held kan onmogelijk naar de naam Billy Schatz luisteren.

Google Translate bevestigt het onverbiddelijke nieuws:

Met grote droefheid heb ik het nieuws ontvangen dat Lee Clayton, met wie ik speelde van 1988 tot 1990, is overleden. Rust zacht, lieve Lee.

Ik mag hopen dat Lee Claytoton voor Tore Elgarøy meer dan een notabene is geweest, meer dan een “oh ja, da’s waar ook”, meer dan een vær oppmerksom på (notabene in het Noors).

Zijn artiestennaam Lee Clayton is even kitsch als zijn geboortenaam Billy Schatz, en even kitsch als de hoes van zijn tweede album Border Affair (1978), maar laten we ons daardoor vooral niet misleiden. Bij pure muziek hoort melodramatische kitsch.

Gelooft u mij als ik u zeg dat het album Border Affair in 1978 in Huize Hendriks evenveel te horen was als als Street Legal en Darkness on the Edge of Town van wereldsterren Bob Dylan respectievelijk Bruce Springsteen. Het is een werkelijk briljant album met nummers als If You Can Touch Her At All, Border Affair, Like a Diamond, My Woman My Love en Tequila is Addictive.

Ik was een pikkie van acht jaar, niet wetende dat ik dik tien jaar later, om precies te zijn op zaterdagavond 13 oktober 1990, Lee Clayton in levenden lijve zag optreden in Nighttown. Onze oude vriend die mij vanochtend het nieuws vertelde was uiteraard ook aanwezig, als ook mijn broer die met een mond vol tanden de vlammende gitaarsolo’s van Tore Elgarøy, indertijd getooid met een piraten ooglapje, tot zich nam.

Die jaren speelden we in rockband The Night Moves en nummers als Like a Diamond en Tequila is Addictive behoorden tot onze standaardrepertoire. Er was niemand in de zaal of kroeg die de nummers kende, maar waarschijnlijk waren wij die dagen populairder dan Lee zelf (geen grootse prestatie want Lee deed geen enkele moeite om enige bekendheid te vergaren). Ik meende te zingen als Lee Clayton zoals bij broer meende te soleren als Tore Elgarøy. Gelukkig werkt het geheugen selectief.

Het gebrek aan echt talent spoelden we weg met bier die op zijn beurt invloed had op de volumeknop van onze gitaarversterkers. Hoe harder, hoe vuiler, hoe beter, dat was onze definitie van Rock ‘n’ Roll die tijd.

Drank was ook een spelbepalende middenvelder in het leven van Lee Clayton.

In Muziekkrant Oor hadden we gelezen dat Lee ooit een piloot van een gevechtsvliegtuig van de Amerikaanse krijgsmacht was geweest. Vluchten naar Korea en Vietnam waren eerder regel dan uitzondering, maar de whiskyfles en de stem van Merle Haggard hadden een verwoestende werking op Lee en daarmee op diens carrière in het leger. Hij hing zijn pilotenpet aan de wilgen en werd in Nashville singer-songwriter in de traditie van een echte outlaw. Geen poseur à la Keith Richards of -nog erger- wannabe Johhny Depp. De ene na de andere parel rolde uit zijn vulpen en gitaar met de achteloosheid waarmee u en ik een halfje wit bij de bakker halen.

Lee was even puur als het piraten ooglapje van Tore Elgarøy.

Het derde album Naked Child (1979) werd zijn chef d’oeuvre. Dat album draaiden we grijs. Ieder nummer is niet zo maar goed, ieder nummer is briljant. A Little Cocaine. I Ride Alone. Wind and Rain. If I Can Do It (So Can You). I Love You. Jaded Virgin. 10.000 Years / Sexual Moon. Saturday Night Special.

I Ride Alone werd mijn reddingsboei tijdens mijn duizenden woonwerkritten Rotterdam-Eindhoven-Rotterdam. Ik leerde Anita in 1991 kennen en 32 jaar lang heeft I Love You van Lee Clayton voor ons beduidend meer betekend dan een vær oppmerksom på. Alles wat ik haar niet kon zeggen (ik houd van je klinkt in het Nederlands verschrikkelijk), liet ik Lee zeggen omdat gemakzucht de mens dient.

Jaren later bracht Lee Clayton het nummer Rock of Love uit en weer trad hij op als mijn woordvoerder:

“Sometimes I forget to say
I love you baby

(…)

Nothing left to say
Love will find its way
The stars are up above
So you know that
You’re my Rock of Love…”

Beter goed gejat dan slecht verzonnen. Pijnlijke “oh ja, da’s waar ook” momenten die een man liever uit de weg gaat. Bijvoorbeeld wanneer iets persoonlijks van hem verwacht wordt. Wij laffe mannen gebruiken artiesten als Lee Clayton als buikspreekpop. Keer op keer mogen zij ons vuile werk opknappen terwijl wij, krabbend aan ons kruis, op de bank naar het voetballen kijken. Wanneer is het eten klaar blijkt nog altijd gemakkelijker dan ik hou van jou.

Twee jaar later, we schrijven 1981, volgende zijn derde meesterwerk in de trilogie. Op het album The Dream Goes On staan onder meer What’s A Mother Gonna Do, Industry, Won’t You Give Me One More Chance, Draggin’ them Chains en The Dream Goes On. Het zijn nummers die nog altijd voorbijkomen -van die “oh ja, da’s waar ook” momenten- in afspeellijsten, stiekem verstopt tussen een nummer van Warren Zevon en Jackson Browne. Komt Lee ineens voorbij, met een stem die alles heeft aan emotie en zeggingskracht, voorwaar een zeldzame combinatie.

Vermeld zij dat de live uitvoeringen van het album Another Night (1990) zo mogelijk nog beter zijn, niet in de laatste plaats vanwege het begeesterde gitaarwerk van Tore Elgarøy. Bij Industry, Lee’s woeste aanklacht tegen het grootkapitaal en tegen de hypocrisie, gaan alle remmen los. Lee zingt met de boosheid van Bob Dylan uit de sixties.

And well, people, we think ourselves blameless,
let’s call a spade a spade,
it always takes two to tango, my friend,
and we’re half, half of this beautiful day

De carrière van Lee Clayton ging uit als een nachtkaars, maar dat interesseerde hem geen reet. Hij kon leven van de royalties van de speelfilm Honeysuckle Rose (1980, met hoofdrollen voor Willie Nelson en Amy Irving) waarvoor Lee enkele liedjes schreef. Lee trok zich meer en meer terug. Dik twintig jaar vernamen we helemaal niets van hem. Met een bezoek aan zijn eigen website voor het laatste nieuws waan je je in medio jaren negentig toen het geluid van een modem nog hip was.

En op 11 juni 2023, de dag dat wij superster Bruce Springsteen in Landgraaf aanbaden, stierf ergens in de Verenigde Staten de belachelijk onderschatte vær oppmerksom på Billy Schatz aka Lee Clayton en rest ons, stille bewonderaars uit de lage landen, niets anders dan hem te bedanken voor al het moois dat hij achtergelaten heeft. Misschien wordt hij postuum ooit zo groot als Vincent van Gogh.

***

Notabene:

Nee, ik maak een fout!  Ik schreef net nog “dik twintig jaar vernamen we helemaal niets van hem”, maar dat klopt niet.

In 2008 gaf Lee Clayton ons nog een boodschap mee. Poëzie van een principiële, stijfkoppige, eigenwijze held die weigerde te buigen voor het systeem. 

Kijk (vooral naar zijn haviksogen), huiver en luister wat Lee Clayton ons in We The People als ultieme Notabene te zeggen heeft, als ultieme middelvinger naar de hypocriete samenleving waarvan hij 80 jaar lang, tegen wil en dank, deel uitmaakte:

“Every now and then someone will ask me
Are you a liberal or a conservative
I answer,
I am neither and I am both
Sometimes I am to the right of Gengis Kahn
Other times left of Gandhi
Most of the time I am straight down to the good old boy middle
I am your basic American male, a firebrand for freedom
I know the Great Eagle,
each two strong wings to fly
I know there will always be those
that would pick the wings of the Great Eagle
The price of our priceless freedom is conterned visions
Two great clear eyes,
The right and the left focused as one
On devotion to country, truth and justice for all
Walk through any weapon cemetery
anywhere
You’ll never find graved on any headstone:
liberal or conservative
George Washington slipped in a Canvas Tent
in the winter at Valley Forge
Until his entire army had built their wooden shelters
George Washington lead by integrity and example
George Washington did not lead by fear and deceit
One of the ways that the wisdom of the almighty is manifested
Is in the common sense of the people
Who are the people?
Everybody is the people
And the people know exactly what is going on
All the time, anywhere
Government exists at the pleasure of the people
Government that does not understand that wisdom
will cease to exist
Like grass growing through a country sidewalk,
freedom will prevail
Healing the nation always from the bottom
and never from the top down
The grass grows, the wind blows and we the people,
the raindrop, the storm,
We the people will prevail
We the people
are the people
by the people
for the people
… will prevail”

***

Luister hier The Essential Lee Clayton 1978-1981 op Spotify

Beluister hier het fantastische livealbum Another Night op YouTube