Voorwoord
Op 23 september 2024 vierde onze voorganger Bruce Springsteen zijn 75e verjaardag. Ik kwam op het idee om die mijlpaal te vieren door 75 favoriete citaten uit zijn oeuvre te selecteren. Die selectie ging gepaard met de nodige emotie, niet alleen omdat de citaten gaandeweg de rode lijn van mijn leven bleken te vormen, maar ook die van mijn vrouw, kinderen, schoonkinderen, kleinkind en de rest van mijn familie waartoe ik ook mijn beste vrienden reken.
Door mij enkel en alleen te concentreren op de teksten, was het alsof ik de woorden chirurgisch uit het lied (melodie, stem, band) verwijderde, waardoor de woorden an sich nog meer gingen leven dan daarvoor. De extra lading die het daarmee kreeg verraste en ontroerde mij. Normaliter kunnen zijn teksten niet los worden gezien van zijn stem, van zijn van pijn verwrongen gezicht (of juist van zijn onontkoombare “it’s alright to have a good time” grijns) of van de overweldigende sound van de E-Street Band (de piano van Roy Bittan in Racing in the Street, de sax van Clarence in Jungleland, de gitaarsolo van Nils in Because the Night, de tweede stem van Little Steven in Two Hearts).
Maar nu koppelde ik dus voor het eerst de teksten los van de muziek waardoor er geen poëzie (dat alsjeblieft nooit), maar een rode draad ontstond… een rode draad als levenslijn, een rode draad als fotoalbum, een rode draad als reddingsvest.
De teksten namen mij terug naar mijn verliefdheid (dit jaar vierden wij ons 30 jarige huwelijk), naar de geboorte van de kinderen, naar de eerste kus, de eerste baan, de eerste vakantie, naar de donkere dagen van afscheid van dierbaren, naar de eigen optredens met de band en niet te vergeten naar de tientallen concerten van Bruce die ik bezocht met mijn familie en vrienden. Die taferelen zijn onder Springsteenfans genoegzaam bekend: elkaar omarmen, dansen, meezingen, zwijgen, hossen, brullen, janken. Kijk om je heen naar vreemden tijdens zo’n concert en het kan zo maar zijn dat diezelfde vreemden vrienden voor het leven worden.
Maar al die hoogtepunten worden bij elkaar gehouden met die honderden nee werkelijk duizenden momenten waarop Bruce ook in mijn (ons) leven aanwezig was. Bij de afwas, bij het werk, bij het eten, in de rij bij de kassa, bij het fietsen, bij alle trainingen, bij alle gesprekken, bij onderhandelingen, bij slapeloosheid, bij dansjes met onze kleinzoon, bij nachtelijke autotochten, in de file, op vakantie. Bruce was aanwezig bij al die ontelbare nietszeggende dagen waar het leven zich voltrekt in het gestage tempo van een almaar doordenderende stoomtrein die bij geen enkel station halt houdt.
Ik mag zeggen dat ik een uitgebreide muziekcollectie heb waarbij mijn eerste aandacht vaak uitgaat naar de teksten. Ik heb dus meer dan voldoende vergelijkingsmateriaal (Bob Dylan, Neil Young, Van Morrison, Townes van Zandt, John Prine, Willie Nelson e.a. reken ik tot mijn grootste tekstuele inspiratiebronnen) maar geen enkele andere artiest dan Springsteen raakt het (mijn, ons) leven zó direct zó dicht op het bot. Geen enkele andere artiest dan Springsteen weet zo diep door te dringen. Hij kent ons als doodgewone stervelingen die ook maar iets proberen te maken van ons bestaan hier op aarde. Alsof hij in miljoenen huiskamers, auto’s, achtertuinen, balkons, fabriekshallen, bedrijfspanden, voetbalstadions en slaapkamers geheime camera’s heeft geïnstalleerd.
Sommige citaten slaan letterlijk op mijn persoonlijke leven (lees: hoe ik het leven ervaar en aanvaard), andere op de intens diepe liefde die ik voor mijn gezin voel. Er zijn citaten die mij doen glimlachen en er zijn citaten die mij doen huiveren vanwege hun empatische lading. De teksten van Bruce zijn het cement van ons huwelijk en de teksten van Bruce vorm(d)en het fundament van de opvoeding van onze meiden. Sommige citaten staan helemaal op zich, omdat ze klassieke zinnen zijn geworden in de geschiedenis van de Rock & Roll, maar de meeste citaten slaan toch echt direct en letterlijk op mijn (ons) leven. De selectie was streng en moest afwisselend zijn. Ik had net zo goed de gehele tekst van Thunder Road kunnen meenemen als één citaat, al was het maar omdat we het op iedere gelegenheid woord voor woord meezingen zoals vroeger teksten uit de bijbel werden gereciteerd. Andere teksten haalden de selectie niet, omdat die het mijns inziens meer moeten hebben van de bredere context (My Hometown, Land of Hope and Dreams, Backstreets, Youngstown, Streets of Fire, Back in Your Arms, e.a.).
Zijn teksten zijn soms filmisch, soms metaforisch, soms cliché, maar altijd puur en dicht op de huid.
In de beide twee kanten die Bruce herbergt (zijn donkere zwaarmoedige kant enerzijds en zijn opgetogen hoopvolle kant anderzijds) herken ik mijzelf. Beide kanten worden bijeengehouden door de melancholie die ondubbelzinnig de kapstok vormt waaraan hij zijn gehele oeuvre heeft gehangen. Zijn teksten werken als een spiegel: soms een spiegel die een angstwekkende inzoomende werking heeft, dan is het weer de achteruitkijkspiegel, maar even vaak is het een lachspiegel, al was het maar omdat de humor (en de zelfspot) het enige redmiddel van de mensheid is. In een handomdraai (lees in één lied) weet Bruce het tij te keren van diepe ellende naar een grap die vervolgens de ernst van het leven blootlegt om uiteindelijk in een uitbundige feestvreugde uit te monden, waarmee Bruce de wond en de pleister ineen is.
Bruces teksten zijn doordrenkt van verlangen, verlatenheid, hoop, beloftes, wanhoop, trouw, vertrouwen, duisternis, dromen, loyaliteit, eenzaamheid, humor, droefheid, nostalgie, onzekerheid, rebellie, liefde, seks, zelfspot, dood, schuld, onschuld, bitterheid, verbolgenheid, urgentie, vriendschap, vrijheid, pijn, onbezonnenheid, zonneschijn, gemis, rust, onrust, geloof, ongeloof, woede, opoffering, discipline, zelfverzekerdheid, twijfel, blijheid en de angst voor teleurstelling (vooral in jezelf).
Levensmotto?
Altijd maar door-, door-, doorgaan. Doorgaan dankzij, doorgaan ondanks. Soms met een scherp vizier, soms met oogkleppen op, soms tegen de klippen op. Doorgaan met het geloof in de dag van morgen, om de dag van gisteren af te sluiten met een knipoog en een middelvinger.
De rangschikking van de 75 citaten is volkomen willekeurig, behoudens de nummer 75 als de allesomvattende opening van het gehele universum, en behoudens de nummer 1 als de definitieve ode aan het leven, dé ultieme quote die ooit een plek in inkt op mijn onderarm zal moeten krijgen.
Tot op de dag van vandaag heb ik geen idee wat Bruce bedoelt met deze zes woorden, en tot op de dag van vandaag weet ik precies wat Bruce bedoelt met deze zes woorden en juist die geruststellende verwarring rechtvaardigt de nummer 1 positie.
***
De Top 75
75
The screen door slams, Mary’s dress sways
Thunder Road
74
I had skin like leather and the diamond-hard look of a cobra
It’s Hard To Be A Saint In The City
73
Well Papa go to bed now it’s getting late
Nothing we can say is gonna change anything now
Independence Day
72
I’m working on a dream
Though sometimes it feels so far away
I’m working on a dream
And know it will be mine someday
Working on a Dream
71
Well, it’s Saturday night
You’re all dressed up in blue
I been watching you awhile
Maybe you been watching me, too
Tougher than the Rest
70
But tomorrows fall in number
In number one by one
You wake up and you’re dying
You don’t even know what from
Point Blank
69
Well, if it was any other man, I’d put him straight away
But when it’s your brother, sometimes, you look the other way
Highway Patrolman
68
And I wish God would send me a word
Send me something I’m afraid to lose
Drive All Night
67
We gotta get out while we’re young
‘Cause tramps like us, baby we were born to run
Born to Run
66
And as I watch my bride coming down the aisle I pray
For the strength to walk like a man
Walk Like a Man
65
Wherever somebody’s struggling to be free
Look in their eyes, ma, and you’ll see me
The Ghost of Tom Joad
64
Is it the cry of the river
With the moonlight shining through
That ain’t what scares me baby
What scares me is losing you
Valentine’s Day
63
Someday we’ll look back on this
and it will all seem funny
Rosalita
62
Mister I ain’t a boy, no I’m a man
And I believe in a promised land
The Promised Land
61
With every wish there
comes a curse
With Every Wish
60
You can’t break the ties that bind
The Ties That Bind
59
Darlin’ give me your kiss
Only understand
I am the nothing man
Nothing Man
58
Well now down below and pulling on my shirt
Yeah I got some kids of my own
If I had one wish for you in this god forsaken world, kid
It’d be that your mistakes will be your own
That your sins will be your own
Long Time Comin’
57
Well you’re born with nothing
And better off that way
Something in the Night
56
Man, there’s an opera out on the Turnpike
There’s a ballet being fought out in the alley
Jungleland
55
You know I always liked my walking shoes
But you can get a little too fond of the blues
Hello Sunshine
54
To talk about a dream, try to make it real
You wake up in the night
With a fear so real
You spend your life waiting
For a moment that just don’t come
Badlands
53
Nothing feels better than blood on blood
Highway Patrolman
52
My uncle’s at the evening table
Makes his living running hot cars
Slips me a hundred dollar bill says
“Charlie you best remember who your friends are”
Straight Time
51
I woke up this morning with stones in my mouth
You said those were only the lies you’ve told me
Stones
50
It’s your ghost moving through the night
Your spirit filled with light
I need, need you by my side
Your love and I’m alive
I can feel the blood shiver in my bones
I’m alive and I’m out here on my own
I’m alive and I’m comin’ home
Ghosts
49
Still, at the end of every hard day
People find some reason to believe
Reason to Believe
48
You get used to anything
Sooner or later it just becomes your life
Straight Time
47
Well it’s all right, yeah it’s all right
Meet me darlin’ come Saturday night
All good souls from near and far
Will meet in the house of a thousand guitars
House of a Thousand Guitars
46
It takes a leap of faith to get things going
It takes a leap of faith, you gotta show some guts
It takes a leap of faith to get things going
There in your heart, there you must trust
Leap of Faith
45
Just one kiss from you my brother
And we’ll ride until we fall
This Hard Land
44
Darlin’ I’ll wait for you
Should I fall behind
Wait for me
If I Should Fall Behind
43
Had enough of heartbreak and pain
I had a little sweet spot for the rain
For the rain and skies of grey
Hello sunshine, won’t you stay?
Hello Sunshine
42
Sometimes, mister, I feel sunny and wild
Lord, I love to see my baby smile
Then dark clouds come rolling by
Two faces have I
Two Faces
41
Blow away the dreams that tear you apart
Blow away the dreams that break your heart
Blow away the lies that leave you nothing but lost and brokenhearted
The Promised Land
40
Now those memories come back to haunt me
They haunt me like a curse
Is a dream a lie if it don’t come true
Or is it something worse
The River
39
Alone on his knees in the darkness for steadiness he’d pray
For he knew in a restless heart the seed of betrayal lay
Cautious Man
38
Now, some guys, they just give up living
And start dying little by little, piece by piece
Racing in the Street
37
For you I’ll build a house
High upon a grassy hill
Somewhere across the border
Where pain and memory
Pain and memory have been stilled
There, across the border
Across The Border
36
I’ll see you in my dreams
When all our summers have come to an end
I’ll see you in my dreams
We’ll meet and live and laugh again
I’ll See You In My Dreams
35
Now look at me, baby
Struggling to do everything right
Brilliant Disguise
34
Well we made a promise
we swore we’d always remember
No retreat, baby, no surrender
No Surrender
33
So you’re scared, and you’re thinking
That maybe we ain’t that young anymore
Thunder Road
32
They say if you die in your dreams,
you really die in your bed
But honey last night I dreamed my eyes rolled
straight back in my head
Valentine’s Day
31
In the summer all the lights would shine
There’d be music playing people laughing all the time
Me and my sister, we’d hide out in the tall corn fields
Sit and listen to the mansion on the hill
Mansion on the Hill
30
Now they’d come so far and they’d waited so long
Just to end up caught in a dream where everything goes wrong
Price You Pay
29
Mary’s smiling but she’s watching me
out of the corner of her eye
Straight Time
28
Well everybody’s got a secret, son
Something that they just can’t face
Some folks spend their whole lives trying to keep it
They carry it with them every step that they take
Darkness on the Edge of Town
27
I can remember how good I felt inside
When the preacher said, “Son, you may kiss the bride”
But as I leaned over to touch her pretty lips
I felt it all slip away through my fingertips
Stolen Car
26
God have mercy on the man
Who doubts what he’s sure of
Brilliant Disguise
25
If pa’s eyes were windows into a world so deadly and true
You couldn’t stop me from looking but you kept me from crawlin’ through
The Wish
24
I keep searchin’ for you darlin’, searchin’ everywhere I go
And when I find you there’s gonna
Be just one thing that you gotta know
One thing you gotta know
My love, love, love, love, love, love, will not let you down
My Love Will Not Let You Down
23
I want to know if love is wild, babe
I want to know if love is real
Born to Run
22
Well, I believe in the love that you gave me
I believe in the faith that could save me
I believe in the hope
And I pray that someday
It may raise me above these badlands
Badlands
21
Well, now, everything dies, baby, that’s a fact
But maybe everything that dies someday comes back
Atlantic City
20
Well tonight I’m takin’ requests here in the kitchen
This one’s for you, ma, let me come right out and say it
It’s overdue, but baby, if you’re looking for a sad song, well I ain’t gonna play it
The Wish
19
There’s a war outside still raging
You say it ain’t ours anymore to win
No Surrender
18
If you can take a man’s life for the thoughts that’s in his head
Johnny 99
17
I see you Mary in the garden
In the garden of a thousand sighs
There’s holy pictures of our children
Dancing in a sky filled with light
The Rising
16
But if dreams came true, oh, wouldn’t that be nice
But this ain’t no dream we’re living through tonight
Girl, you want it, you take it, you pay the price
Prove It All Night
15
But it’s a sad man my friend who’s livin’ in his own skin
And can’t stand the company
Every fool’s got a reason to feelin’ sorry for himself
And turn his heart to stone
Tonight this fool’s halfway to heaven and just a mile outta hell
And I feel like I’m comin’ home
Better Days
14
But when they said, Sit down,
I stood up
Growin’ Up
13
The road is dark
And it’s a thin thin line
But I want you to know I’ll walk it for you any time
Tougher than the Rest
12
When you’re alone my love’ll shine the light
Through the dark and starless night
I’ll hold you close and never let you go
C’mon now girl ’cause we’re two for the road
Two for the Road
11
Mama always told me not to look into the eyes of the sun
But mama, that’s where the fun is
Blinded by the Light
10
Sometimes I feel so weak I just want to explode
Explode and tear this whole town apart
Take a knife and cut this pain from my heart
The Promised Land
9
God’s drifting in heaven, devil’s in the mailbox
I got dust on my shoes, nothing but teardrops
You’re Missing
8
Now I’m going to get birth naked and bury my old soul
And dance on its grave
and dance on its grave
Long Time Comin’
7
So say goodbye it’s Independence Day
Papa now I know the things you wanted that you could not say
Independence Day
6
We were gonna take it all
and throw it all away
The Promise
5
And I’m just calling one last time, not to change your mind
But just to say I miss you baby.
Good luck, goodbye, Bobby Jean
Bobby Jean
4
No matter what I do or where I drive
Nobody ever sees me when I ride by
Stolen Car
3
Now some folks are born into a good life
And other folks get it anyway, anyhow
Darkness On The Edge of Town
2
It ain’t no sin to be glad you’re alive
Badlands
1
Stay hard, stay hungry, stay alive
This Hard Land
***
Lees ook
Zoon van God (brief aan Bruce Springsteen)
In de Naam van de Vader en de Zoon (Geloofsbrief 6)
De Koning is Dood…. Lang Leve de Koning!
De Zeven Sacramenten van de Baas
New York Tales (dag 4) – De Bron
